'Οσοι έχουν τρακάρει κάποια στιγμή στην ζωή τους με μοτοσυκλέτα θυμούνται σίγουρα πως είχαν δίκιο. Είχαν προτεραιότητα. Ναι αλλά αυτοί χτύπησαν. Ο οδηγός του αυτοκινήτου κοίταζε το κινητό του. Ναι αλλά αυτοί χτύπησαν. Το αυτοκίνητο είχε STOP. Ναι αλλά αυτοί χτύπησαν. Σε κάθε περίπτωση, και μπορούμε να αναφέρουμε χιλιάδες, ο ευάλωτος είναι ο αναβάτης της μοτοσυκλέτας. Θα μου πείτε και με το δίκιο σας φυσικά "Μα τότε γιατί υπάρχει ο Κ.Ο.Κ. και δίνει προτεραιότητες;". Για να μην υπάρχει χάος φυσικά. Το ζήτημα είναι να μπορούμε να προστατευτούμε όχι μόνο από το λάθος που μπορεί να κάνουμε εμείς οδηγικά αλλά ακόμη και από το οδηγικό λάθος κάποιου άλλου οδηγού. 

 

Διάβαζα προσφάτως σε κάποιο post στο Facebook, διάφορους αναβάτες να δηλώνουν πως τοποθετούν προβολάκια πάνω στις μοτοσυκλέτες τους για να είναι πιο ορατοί στους οδηγούς των αυτοκινήτων. Υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτό, αλλά το ότι αυτοί είναι πιο ορατοί δεν σημαίνει πως ο οδηγός θα τους δει. Γιατί; Διότι υπάρχει το φαινόμενο που λέγεται τύφλωση απροσεξίας.

 

'Ενα συνηθισμένο Ατύχημα.

 

Τα φώτα της μοτοσυκλέτας είναι αναμμένα. Φοράτε ένα πολύχρωμο μπουφάν και ένα εξίσου πολύχρωμο κράνος και κινείστε σε έναν δρόμο. Ο οδηγός του αυτοκίνητου έχει σταματήσει στην διασταύρωση στο STOP και ελέγχει τον δρόμο κοιτάζοντας προς το μέρος σας. Ξαφνικά ξεκινάει, παραβιάζει την προτεραιότητα και διασχίζει την διασταύρωση ενώ ταυτόχρονα δεν σας δίνει καμιά οδό διαφυγής. Απλά σαν να μην υπάρχετε. Λίγο μετά και στις καταθέσεις στην τροχαία, ο οδηγός του αυτοκινήτου δηλώνει "ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΙΔΑ", εμφανώς σοκαρισμένος. 'Ενας έμπειρος οδηγός, ο οποίος σταμάτησε για να ελέγξει την διασταύρωση, ενώ ταυτόχρονα δεν είδε καθόλου την μοτοσυκλέτα που ερχόταν καταπάνω του. Δυστυχώς εκτός από το παραπάνω παράδειγμα, αρκετά συνηθισμένο στους δρόμους μας, υπάρχουν χιλιάδες άλλα ανάλογα παραδείγματα όπου θεωρητικά έμπειρα και καλά εκπαιδευμένα άτομα έκαναν πολλές φορές παρόμοια εξίσου θανατηφόρα λάθη. 

 

Το πείραμα του Γορίλα


Με βάση αυτά τα παραδείγματα δυο καθηγητές ψυχολογίας του πανεπιστημίου Harvard, o Daniel Simons και ο Christopher Charbis, αποφάσισαν να κάνουν μια έρευνα για να βρουν τα αίτια που προκαλούνται τα "ανθρώπινα λάθη" και αν όλα αυτά έχουν κάποια πιθανή σύνδεση μεταξύ του. Μετά από πολλά πειράματα τα λάθη αυτά τα απέδωσαν σε ένα φαινόμενο που ονόμασαν "Τύφλωση Απροσεξίας" ή όπως το είπαν στα Αγγλικά Inattentional Blindness.
'Ενα φαινόμενο που είναι πολύ γνωστό πολλά χρονιά πριν, άλλα μόνο με αυτές τις έρευνες απέδειξαν πως είναι πολύ πιο συνηθισμένο και ότι είναι από τους κύριους παράγοντες για ατυχήματα που οφείλονται σε ανθρώπινο λάθος. Τα πειράματα και τα συμπεράσματά τους μας βοηθούν να καταλάβουμε γιατί υπάρχει η κοινή δικαιολογία "ΔΕΝ ΤΟ ΕΙΔΑ". 

 

'Ενα συγκεκριμένο πείραμα με μεγάλο ενδιαφέρον ήταν το "Πείραμα του Γορίλα". Σε αυτό οι δυο καθηγητές έβαλαν μια μεγάλη ομάδα φοιτητών και άλλων συμμετεχόντων στο πείραμα να παρακολουθήσουν ένα βίντεο με δυο ομάδες τριών αθλητών οι οποίοι αντάλλασσαν μεταξύ τους πάσες  με μια μπάλα του μπάσκετ. 'Ενα μέρος των συμμετεχόντων είχε αποστολή να μετρήσει πόσες πάσες αντάλλαξαν οι παίκτες (η "εύκολη" αποστολή) και οι υπόλοιποι έπρεπε να μετρήσουν πόσες πάσες χτύπησαν στο έδαφος και πόσες όχι (η "δύσκολη" αποστολή). Κατά την διάρκεια του βίντεο μια κοπέλα κρατώντας μια ομπρέλα διασχίζει την σκηνή. Σε μια άλλη εκδοχή του βίντεο η κοπέλα είναι ντυμένη με στολή γορίλα . Τέλος σε μια τρίτη εκδοχή η κοπέλα ντυμένη γορίλας σταματά στην μέση της σκηνής και αφού χτυπήσει το στήθος της με μπουνιές όπως κάνουν οι γορίλες συνεχίζει το δρόμο της μέχρι την άλλη άκρη. 

Κάπου εδώ ξεκινά το τρομακτικό μέρος του πειράματος. το 46% των συμμετεχόντων ΔΕΝ ΕΙΔΑΝ την κοπέλα με την ομπρέλα ή τον γορίλα στα δυο πρώτα βίντεο. Στο τρίτο βίντεο το 50% ΔΕΝ ΕΙΔΕ τον γορίλα. 

 

"Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι έτσι φτιαγμένος που όταν συγκεντρώνεται σε ένα καθήκον/αποστολή δεν παρατηρούν κάτι άσχετο με αυτό διότι δεν το περιμένουν. Η αίσθηση των ανθρώπων είναι πως αν κάτι διαφορετικό εμφανιστεί ξαφνικά στο προσκήνιο θα το παρατηρήσουν αλλά αυτή η αίσθηση δεν είναι σωστή", εξήγησε στην μελέτη του ο καθηγητής Simons.  Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στο παράδειγμα μας με τον μοτοσυκλετιστή και τον οδηγό αυτοκινήτου που παραβίασε την προτεραιότητα. Σε μια "θάλασσα" αυτοκινήτων μια μοτοσυκλέτα μπορεί να είναι "κάτι διαφορετικό" που ο οδηγός δεν περιμένει να το δει, αφού έλεγχε αν έρχονται άλλα αυτοκίνητα από τον δρόμο. Το κλειδί σε όλα αυτό είναι η προσοχή, η προσήλωση. 

 

Το πείραμα του Γορίλα αποδεικνύει πως ότι κι αν κάνουμε, κάποιοι οδηγοί δεν πρόκειται να μας δουν, και εμπλέκει άμεσα με το αντικείμενο οτιδήποτε αποσπά μέρος της προσοχής του οδηγού, όπως η χρήση του κινητού, η συζήτηση με τους συνεπιβάτες, η ακρόαση μουσικής ή ο έλεγχος διαφόρων οθονών μέσα στο αυτοκίνητο.  Αντίστοιχα μια άλλη έρευνα στο πανεπιστήμιο του Sussex ανακάλυψε πως οι έμπειροι οδηγοί έχουν στην πραγματικότητα λιγότερες πιθανότητες να εντοπίσουν ενδεχόμενους κινδύνους από μη αναμενόμενες καταστάσεις. Αυτή η έρευνα που ανέλυε τις κινήσεις των ματιών οδηγών που παρακολουθούσαν  βίντεο με προσομείωση συνθηκών κυκλοφορίας, δείχνει ότι η πολυετής οδηγική εμπειρία "εκπαιδεύει" κάποιον να βλέπει το αναμενόμενο, πολλές φορές ακόμη κι αν αυτό δεν είναι εκεί.


Υπάρχει κάπου ελπίδα για εμάς τους μοτοσυκλετιστές; Υπάρχει και είναι μια. Μην βασίζεσαι στο ότι ο άλλος οδηγός θα σε δει ακόμη και αν έχεις 8 προβολείς αναμμένους και φοράς στολή κλόουν. Από τις παραπάνω έρευνες υπάρχουν κάποια ασφαλή συμπεράσματα που μπορούν να μας οδηγήσουν σε κάποιες μεθόδους αυτοπροστασίας. Σίγουρα το να είσαι ευδιάκριτος, ακόμη και κραυγαλέα, είναι καλό, αλλά δεν μπορεί να σου εγγυηθεί κανείς ότι θα γίνεις αντιληπτός. Οδηγήστε συνεχώς έχοντας στο μυαλό σας ότι είστε αόρατοι από όλους και αποφύγετε κάθε κινούμενο ή σταθερό όχημα είναι στον δρόμο, χωρίς να περιμένετε ότι θα σας αποφύγει αυτό. Χρησιμοποιήστε την κόρνα σας για να σας ακούσουν αφού δεν σας βλέπουν. Μην θεωρείτε δεδομένο ότι ο οδηγός που κοιτάζει προς το μέρος σας σας έχει δει. ΕΙΣΤΕ ΑΟΡΑΤΟΙ. 

 

Να συμπεριφέρεστε σαν όλοι γύρω σας να είναι στ' αλήθεια τυφλοί και να είστε συνεχώς έτοιμοι και με τέτοια ταχύτητα ώστε να αντιμετωπίσετε τα πάντα.

 

ΚΑΙ ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ... Οι μισοί ΔΕΝ ΕΙΔΑΝ ΠΟΤΕ ΤΟΝ ΓΟΡΙΛΑ.